Bloglarda internet sitelerinde geçerli olan kullanılabilirlik konularına pek dikkat edilmemektedir. Halbuki bloglar bir çeşit web siteleridir. Bu yüzden kullanılabilirlik prensipleri onlara da uygulanmalıdır. Tabii ki bloglar özel bir çeşit web sitesi olduğundan kendine özgün kullanılabilirlikleri olmalıdır.
Blogların en büyük yararı ‘web tasarımı’ yapmanıza gerek olmamasıdır. Bir paragraf yazın düğmeye basın o kadar. Sonuç anında internette yayınlanır. Hiçbir programlama, web tasarım bilgisi, sayfa tasarımı tasası gerektirmez.
Blogların kolaylığından dolayı internette yazanların sayısında bir patlama meydana gelmiştir. Blogların diğer güzel tarafı, büyük bir yazı yazmanıza gerek kalmadan çeşitli sitelere bağlantılar (linkler) vermenizi sağlamalarıdır. İnternette başka yararlı veya ilginç bilgi bulun ve hemen ona link edin. Bu yönüyle bir web sitesini idareyle karşılaştırılmayacak kadar kolay. İleride bahsedileceği üzere, bloglar web siteleri veya başka bloglarınıza trafik çekmenin etkili yollarıdır aynı zamanda. Başkalarının yorumlarda bulunmaları ayrıca bir etkileşim (interactivity) de katmaktadır.
Bazı bloglar, yanlızca özel günlükler olarak kullanılmakta ve sadece aile efradı ve arkadaşlar tarafından takip edilmektedir. Bu tür bloglarda elbette kullanılabilirlik prensibine uygunluk aramaya gerek yoktur. Fakat blogunuzu aileniz ve arkadaşlarınız dışındakilere açmaya karar verdiğinizde daha dikkatli olmak ve kullanılabilirlik prensiplerine uymak gerekmektedir.
Kullanılabilirlik
Yeni okuyuculara ulaşmak ve okuyucularınızın zamanına saygılı olmak açısından, blogunuzda aşağıdakilere dikkat edebilirsiniz.
1. Blogda Yazarının Tanıtılmaması
Web sitelerindeki ‘Hakkımızda’ (about us) ifadesini ‘Hakkımda’ ifadesiyle yer değiştirin. Kullanıcılar kiminle karşı karşıya bulunduğunu bilmek isteyeceklerdir. İnsanlar, anonim yazardan ziyade karşısında kim olduğunu bilirlerse blogun kredisi artar. Yazarın yanlızca adını yazmak yeterli değildir. Yazdığı alandaki uzmanlığı, ya da tecrübesi, (veya tecrübesizliğinin başına açtığı sorunlar), ve konuyu yazmadaki iştahi, hissiyatı bütün bunlar blog için artıdır.
2. Blog Yazarına ait Fotoğraf
Bloğun yazarına veya kurumsal kimliğine (bu durumda güzel bir biyografi) ait fotoğrafı içermesi oldukça yararlıdır. Bu, bloğu daha kişiselleştirir ve okuyucuya yazarın saklanmadığını orada olduğunu telkin eder. Ayrıca kullanıcılar resmini gördüğü kişiyi rahatlıkla hatırlarlar. Hatta resmin yüksek çözünürlükteki sürümü de konulabilir.
3. Blog Başlıkları
Bloglarda başlık çok önemlidir. Kullanıcılar başlıktan içerik hakkında özet bilgi sahibi olmalıdırlar. Forumlarda geyik muhabbetlerinde kullanılan, ‘üstündeki kullanıcı hakkında yaz’ gibi saçma, ya da ‘Hayatta en önemli şey’ gibi içeriğin her şey olabileceği başlıklar atmaktan kaçınmak gerekir. Başlıklar, arama motorlarında indekslemede ve RSS (sonra açıklanacak) kullanırken önemli kaynaklardandır. Pekçok arama motoru ve blog aramalarda, ya da blogların kendi içinde ‘en son güncellenen bloglar’ kısmında genellikle blog başlıkları ve sonrasında yer alan birkaç kelime veya kısa cümle yer almaktadır. Kendinizi diğer kullanıcı yerine koyun ve başlığı ilginç bularak tıkladığınızda size gelen ilgisiz içeriğe nasıl bozulduğunuzu düşünün.
Bazı kötü blog başlıkları
Teşekkürler
Herkese lazım olan şey
En çok istediğiniz şey nedir?
İnternette nasıl para kazanılır? (İçerikte de bir reklam)
Tüm öğretmenlerin (buraya istediğiniz grubu koyabilirsiniz) dikkatine
Bazı linkler
vs. vs.
Bazı güzel başlıklar
Blogları Nasıl Kullanılabilir Yapabiliriz? 
Bu senenin (2006) İTÜ Mezuniyet Töreninden Görüntüler
ÖSS sınavına girmeden önce stres atmak için öneriler
vs vs
4. Nereye gideceğinizi söylemeyen linkler
Pekçok blog ve hatta web sitesinde yazarlar ‘Bazı dökümanlar buradadır’ veya ‘Buradan ve şuradan diğer programları bulabilirsiniz’ gibi linkler verirler. İnsanlara o linklerden nerelere gideceğini link üzerine yazmalısınız. İnsanlara lüzumsuz yere bilinmeyene tıklatmamak gerekir. En azından bağlantı üzerine gidildiğinde bir ipucu (hint) vermelisiniz.
5. Eskiden yazdığınız Önemli blog girişlerinize yeni konularda link verin.
Blogların bence en önemli dezavantajı önemli blog girişlerinizin eski aylarda (arşivlerde) kalmasıdır. Örneğin geçen ay bir giriş yaptınız. Bu ay temmuz ise kullanıcı Haziran 2006 içine gitmeden bu yazıyı bulamayacaktır. Bu durumda önemli yazılara yeni girişlerde bağlantı verin.
Unutmayın her kullanıcı sizi başından beri takip etmiyor. Onlara önemli konulardaki eski girişleri ve konuları bulmada yardımcı olmalısınız.
6. Kategorilerinizi iyi seçin.
Eğitim konusunda oluşturduğunuz bir kategoride eğlence ile ilgili bir yazıyı yayınlamak anlamsızdır.
7. Bloglarınıza Düzenli Giriş Yapın
Kullanıcı ihtiyaçlarının belirlenmesi ve karşılanması web kullanılabilirlikte en önemli prensiptir. Kullanıcılar sizin ne zaman giriş yapabileceğinizi tahmin edebilmelidir. Çoğu blog için günlük giriş en iyisidir. Tecrübeyle sabittir ki, günlük girişler trafik çekmede de çok önemlidir. Bazen günlük giriş yapıp sonraki girişiniz bir kaç ay sürüyorsa değerli okuyucularınızı kaybedeceksiniz demektir.
Söyleyeceğiniz bir şey olmadığında söylememek en iyisidir. İlk blog açtığım günlerde canımın sıkkın olduğu bir gün yazdığım ‘Bugün çok sıkkınım’ başlıklı yazıyı hatırlıyorum. Çok şükür silme olanağımız var da o girişi silmiştim.
8. Konuları karıştırmama
Eğer blogunuzda değişik konuları birbirine karıştırırsanız değerli ve sadık bir kullanıcı kitlesi oluşturmanız mümkün değildir. İçeriğinizde belli konuya odaklandığınızda başarılı olma şansı çok yüksektir. Değişik konuları başka bloglar altında tutmak ve bütün bloglardan diğerlerine aynı bölümde (dipnot veya footer kısmı) sistematik şekilde bağlantı vermek daha yararlı olabilir.
9. Kullanıcı İhtiyaçlarını İyi Belirleyin ve Karşılayın
Kendinizi kullanıcı yerine koyun ve kullanıcı ihtiyacını iyi belirleyin. Daha sonra her girişte bu ihtiyacın bir kısmını karşılayacak bir konuyu kararlaştırın. Bu konuya ait iyi bir başlık bularak yazmaya başlayın. Başlığı ilk anda iyi seçin. Çünkü, örneğin blogger.com altında bir blog girerseniz blogu sonradan değiştirebilirsiniz fakat blog başlığınıza göre ilk anda oluşturulan dosyanın adını değiştiremezsiniz.
10. Unutmayın Yazdığınız Herşey Bir Yerde Kaydediliyor.
Postalamadan Önce 2 kez düşünün.
Yazdığınız her şey siz farkında olmadan arama motorlarında indeksleniyor, başkaları kopyalayıp forumlarda veya kendi bloglarında kullanıyor, özgür ansiklopedide giriyor (wikipedia) ve siberalemdeki değişik yerlerde saklanıyor. Diyelim ki birkaç sene sonra bir iş başvurusunda bulundunuz. Gelecekteki patronunuz sizin tüm şecerenizi internetten arayıp bulabilir. (Hele bir de o firma hakkında atıp tuttuysanız 
) Kendi sitenizde veya blogunuzda bazı şeyleri silebilirsiniz. Ama sizin dışınızdaki yerlerde örneğin forumlarda bu şansınız yok.
Bu yüzden aslında yazdığınızı postalamadan önce 2 kez düşünün. İleride patronunuz olacak kişinin bunu okumasını istemiyorsanız postalamayın.
11. Telif Haklarına Dikkat Etmek
Bloglarınıza bir şey aldığınızda telif hakkıyla korunan şeyleri koyarken dikkatli olmak. Sonradan başınızın ağrımaması için önemli. Wikipedia özgür anisklopedi gibi içeriğini rahatlıkla kullanacağınız şeylerde ise içeriği aynen kopyalamamak..
Kaynaklar
1. Jakob Nielsen notları http://www.useit.com/jakob/
2. Uzaktan Eğitim Sitesi Kişisel Gelişim Kategorisindeki İnternette Para Kazanma Kursu Etkinlik Notları
No comments:
Post a Comment