Google sinirlarini zorluyor !

Google 100 dil'de çeviri pesinde.

Dünyanin en büyük internet arama motoru sirketi Google, otomatik çeviri alanina da göz dikti.



Google’in Los Angeles yakinlarinda görece küçük ve sade bir büroda yürüttügü otomatik çeviri çalismalarinin en önemli özelligi, otomatik çeviri konusunda yeni bir mantigin benimsenmesi.

"Istatistiksel otomatik çeviri" adi verilen bu mantiga göre, eskiden dil bilimcilerin çeviri yapilacak dillerin gramer kurallari ve sözlüklerini bilgisayarlara yüklemesinin yerine, iki dil arasinda daha önce insanlar tarafindan yapilan mümkün oldugu kadar çok çeviri bilgisayara yükleniyor.

Kullanilan programin kaynak metinde (dilde) karsilastigi cümleleri, bu cümlelerin eski çevirilerini bularak hedef dile çevirmesi bekleniyor.

Google’in otomatik çeviri çalismalarinin yürütüldügü laboratuarlarin basindaki Alman asilli mühendis Franz Och, sonuçta elde edilen çevirilerin kalitesi mükemmel olmasa da önceki otomatik çevirilere göre bir ilerleme saglandigini söyledi.

Och, "Uzun zamandir otomatik çeviri isi içinde olan insanlar bizim Arapça-Ingilizce çeviri çalismalarimizi gördüklerinde, sonuçlarin ’sasirtici’ ve ’çigir açici’ oldugunu söylediler" dedi.

Och’un açiklamalarina göre, otomatik çevirinin ne oldugunu bilmeyen baskalari ise yapilan çevirileri okuyunca "burada, besinci satirda hata var. Ise yariyor görünmüyor, çünkü burada bir hata var" gibi itirazlarda bulunmuslar.

Google’in Rusça konusan çalisanlari ise Ingilizceden ana dilleri Rusçaya yapilan otomatik çevirileri gördüklerini, bu çevirilerin "anlasilir ama biraz garip oldugunu" belirtiyorlar.

2002’de Almanya’dan ABD’ye göç eden Och, Almanca, Ingilizce ve biraz

Italyanca biliyor.

BM ve AB dokümanlarindan aldiklari yüz milyonlarca kelime tutan Arapça ve Ingilizce metinleri bilgisayara yüklediklerini belirten Och, bilgisayarlara ne kadar çok çeviri metni yüklenirse otomatik çevirinin o kadar iyilestigini belirtiyor.

Bu nedenle kayda deger miktarda çevirileri olmayan, bazi Afrika dilleri gibi dillerde ise otomatik çeviri konusunda daha fazla sorun yasaniyor.



DIPLOMATIK GAFLAR SON BULACAK MI?

Och, istatistiksel analiz yöntemini kullanan kendi çeviri programlarinin bazi diplomatik gaflari da önleyebilecegini belirtiyor.

Och, buna örnek olarak, bir görüsme sirasinda Rusya Devlet Baskani Vladimir Putin’in tercümaninin eski Almanya Basbakani Gerhard Schröder’e "Almanya’nin Führeri" diyerek yarattigi sikintiyi gösterdi. Führer kelimesinin Nazi lideri Adolf Hitler ile özdeslestirilmesi nedeniyle konusmanin baglaminda uygunsuz oldugunu belirten Och, kendi çeviri programlarinin, ileride böyle bir durumla karsilastiginda, bu baglamda "Führer Gerhard Schröder" ifadesinin çok seyrek olarak kullanildigini ama "Bundeskanzler (Sansölye) Gerhard Schröder ifadesinin Führer ifadesinden muhtemelen 100 kez daha fazla kullanilmis oldugunu görecegini ve dogru karari verecegini umdugunu" söyledi.



OTOMATIK ÇEVIRININ SINIRLARI

Google’in projesinde geçen yil boyunca çalisan Edinburg Üniversitesinden Prof. Miles Osborne, Google’in otomatik çeviri çalismalarini takdir ettigini ama otomatik çevirinin hala sinirlari oldugunu söyledi.

Osborne, "En iyi sistemler (örnegin Google’inkiler), Arapça-Ingilizce gibi dil çiftlerinde gerçekten çok iyi is çikarabilir. Ya da örnegin bir Japonca patent belgesine bakip sizin aradiginiz özelliklere uygun olup olmadigina karar verebilirsiniz" dedi.

Osborne, buna ragmen otomatik çeviri yazilimlarinin satrançta oldugu gibi uzman çeviri alaninda insanlari yenemeyecegini, çeviri yazilimlarinin güzel bir çeviri yapmasinin beklenmesinden çok, metni anlamada kullanilmasi gerektigini söyledi.



OTOMATIK ÇEVIRININ SIYASI SONUÇLARI

Google Baskani Eric Schmidt ise otomatik çeviri alanindaki gelismelerin, siyasi sonuçlari olabilecegini belirtiyor.

Schmidt, konferansta yaptigi konusmada, "100 dilden es zamanli olarak çeviri yaptigimizda ne olacagini düsünebiliyor musunuz? Google ve baska sirketler, her istendigi anda çeviri yapabilelim diye istatistiksel otomatik çeviri konusunda çalisiyorlar" demisti.

Google Baskani Schmidt, "Çok çok sayida toplum, dilin belirledigi, birbirlerini anlamayan topluluklar halinde yasiyor ve dil engeli nedeniyle diger insanlarin ne söyledigine gerçekten sempati duymuyorlar. Bu engeli asmak üzereyiz ve bu gerçekten de muazzam bir sey" dedi.